Artritis, Osteoartritis (OA) of artrose zijn veel voorkomende problemen bij paarden en honden.
Niet enkel oudere dieren worden getroffen, maar ook jongere dieren vallen ten prooi. Men schat dat bij paarden gemiddeld ongeveer 1 op 3 deze aandoening ondervindt en bij honden 1 op 4. OA heeft verwoestende effecten op het dier en zeker op zijn prestaties als atleet.
OA kan zich in elk gewricht ontwikkelen, en is bv. de belangrijkste oorzaak van pijn in het spronggewricht.
Samengevat start OA meestal als een ontsteking in het gewrichtsvocht (synovitis) door een trauma of overbelasting, evolueert naar ontsteking van het kraakbeen (artritis) en wordt osteoartritis (OA)/artrose als ook het bot rond het gewricht vervormt.
OA, vaak aangeduid als degeneratieve gewrichtsaandoening , wordt gekenmerkt door verslechtering van gewrichtskraakbeen, vergezeld van veranderingen in het bot en de weke delen van het gewricht. Het eindstadium van OA resulteert in een netto verlies van gewrichtskraakbeen, wat pijn, misvorming, bewegingsverlies en verminderde functie veroorzaakt. Synoviale gewrichten, waar de meeste problemen voorkomen, hebben twee hoofdfuncties: beweging mogelijk maken en belasting overbrengen. Synoviale gewrichten bestaan uit de articulerende oppervlakken van het bot, bedekt met gewrichtskraakbeen, vastgezet door een gewrichtskapsel en ligamenten, en hebben een holte die synoviaal vocht bevat. Hyaluronzuur met zijn ideale smerende eigenschappen is één van de voornaamste componenten van het synoviale vocht. Gewrichtskraakbeen is een weefsel, dat dient als schokdemper voor botten en een wrijvingsloos oppervlak heeft dat baadt in deze synoviale vloeistof. Dit weefsel bestaat uit dun verspreide chondrocyten (kraakbeencellen). De extracellulaire matrix zorgt voor de compressiesterkte van het kraakbeen en is voornamelijk samengesteld uit collageen en proteoglycanen. Collageen vormt een vezelig netwerk dat kraakbeen zijn treksterkte geeft. De proteoglycanen hydrateren het collageennetwerk en voorzien het weefsel van visco-elastische eigenschappen en het vermogen om mechanische compressie te weerstaan. Wanneer het gewrichtskapsel verstoord is, worden extra proteolytische enzymen uitgescheiden in de synoviale vloeistof die het collageen en proteoglycanen verder afbreken, waardoor het proces van verlies van gewrichtskraakbeen start. Omdat het snel afbreekt, is subchondraal bot verantwoordelijk voor het veranderen van de vorm en congruiteit van het gewricht. Zachte weefsels van het gewricht omvatten de intra-articulaire ligamenten, het gewrichtskapsel, de menisci en het synoviale membraan. Beschadiging van intra-articulaire ligamenten kan een ontstekingsreactie stimuleren en de belastingskenmerken van het gewrichtsoppervlak veranderen. Acute synovitis en capsulitis kunnen een significante klinische aantasting van het gewricht veroorzaken en ook bijdragen aan het degeneratieve proces door het vrijkomen van cytokines, ontstekingsmediatoren en enzymen.
Gelukkig hebben dierenartsen verschillende manieren om OA te beheersen en te behandelen.
Als eerste zijn er de orale supplementen; ze leveren zowel bouwstenen als verhinderen sommige stappen van het degradatie-proces.
Acetyl-glucosamine is onderdeel van zowel het kraakbeen als van hyaluronzuur. Daarom wordt glucosamine veel oraal gebruikt. Omdat de resultaten met glucosamine nogal wisselend zijn, wordt soms acetyl-glucosamine zelf gebruikt, beter opneembaar en dient niet meer door het lichaam omgezet te worden van glucosamine naar acetyl-glucosamine. Onderzoek op acetyl-glucosamine wijst op vermindering van pijn en zwelling.
MSM (methylsulfonylmethaan) en curcumine zijn bekend als ontstekingsremmend
Onderzoek op collageen-hydrolysaten heeft aangetoond dat composities met het juiste moleculair gewicht en moleculaire samenstelling de chondrocyten prikkelen om minder afbraakenzymen te produceren en meer kraakbeenpolymeren met kraakbeenherstel als gevolg.
Interessant is ook de ervaring van onze dierenartsen dat deze collageen-hydrolysaat compositie bijzonder gunstig effecten heeft bij hoefbevangenheid.
Zoals ook in onze fiche over prebiotica vermeld, is er een ook een rechtstreekse verbinding tussen het darm-microbioom en de gewrichten; wat doet vermoeden dat het begunstigen van het microbioom ook positieve effecten op de gewrichten kan hebben.
Naast de orale supplementen zijn er NSAID’s zoals phenylbutazone (bute) en firocoxib, die echter nefaste nevenverschijnselen (lees ook dit) vertonen, en gewricht-injecties met ontstekingremmers, hyaluronzuur of andere gels, en PRP en IRAP behandeling.